Chiến lược mới của Mỹ khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương
QPTĐ-Tại Singapore, trong 3 ngày (từ 31-5 đến 2-6) diễn ra Đối thoại Shangri-La lần thứ 18 năm 2019 (SLD-2019) thu hút sự quan tâm của 47 quốc gia, vùng lãnh thổ cử Bộ trưởng Quốc phòng hoặc Tư lệnh Lục quân, Hải quân tham dự. Phái đoàn Mỹ, do Quyền Bộ trưởng Quốc phòng P.Shanahan dẫn đầu; Trung Quốc cử Thượng tướng Ngụy Phượng Hòa, Bộ trưởng Quốc phòng làm Trưởng đoàn; Đoàn Việt Nam do Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng dẫn đầu.
Tàu chiến của Hải quân Mỹ trên Thái Bình Dương.
Ảnh: Internet
Phát biểu khai mạc SLD-2019 (ngày 31-5), Thủ tướng nước chủ nhà Lý Hiển Long đáng giá cao sự hiện điện của các nhà lãnh đạo quân đội các nước tham gia Đối thoại; đồng thời, kêu gọi Mỹ, Trung Quốc kiềm chế, tránh xung đột biển Đông và thương mại, không chỉ gây sụt giảm 1-2% GDP mà làm rối loạn quan hệ toàn cầu. “Trung Quốc cần tôn trọng luật lệ quốc tế”-Ông Lý nhấn mạnh.
Sau chuyến thăm Việt Nam, hội đàm với Đại tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch dịp đầu tuần qua, Thượng tướng Ngụy Phượng Hòa là quan chức cấp cao nhất, trong 8 năm qua của Trung Quốc, dự Diễn đàn SLD kể từ năm 2011. Tướng Hòa gánh vác sứ mệnh tối quan trọng của Trung Nam Hải tại SLD-2019, đối mặt với sự cạnh tranh trực tiếp của Mỹ khu vực châu Á-Thái Bình Dương và những tranh chấp lãnh hải với các nước láng giềng trên biển Đông, Hoa Đông? Sự cạnh tranh Trung-Mỹ về an ninh và thương mại trong thời gian qua, có tác động rất lớn đến khu vực châu Á-Thái Bình Dương cũng như vai trò của các quốc gia nhỏ hơn trong việc tăng cường an ninh khu vực và trật tự thế giới.
Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ có chuyến thăm 4 nước châu Á trong vòng 1 tuần (kể từ ngày 30-5), mượn Diễn đàn SLD-2019, ông chủ Lầu Năm Góc thể hiện chiến lược mới của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Trước đó (trong 4 ngày từ 25-28/5), Tổng thống Mỹ D.Trump thăm chính thức Nhật Bản, hội đàm với Thủ tướng Nhật Abe Shinzo, hội kiến tân Nhà vua Naruhito, nhằm củng cố mối quan hệ đồng minh truyền thống. Đây là chuyến thăm cấp cao Mỹ-Nhật lần thứ 2 của ông D.Trump sau hơn 2 năm ngồi ghế Ông chủ Nhà Trắng (từ năm 2017) đáp lại 6 lần Thủ tướng đất nước Mặt trời mọc thăm chính thức Washington! Sự có mặt của Tổng thống Mỹ tại Nhật trước thềm Diễn đàn SLD-2019 như một thông điệp mạnh mẽ gửi đến Trung Quốc, khẳng định sự hiện diện của Mỹ tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương như một sự tất yếu. Washington, một lần nữa, tuyên bố thực thi những cam kết với đồng minh (Nhật, Hàn Quốc, Philippines), chống lại mọi sự đe dọa an ninh khu vực, bảo đảm tự do hàng hải trên biển Đông; trong đó có vấn đề Triều Tiên?
Trước khi đến Singapore, Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ dừng chân ở Indonesia (30-5) hội đàm với người đồng cấp R.Ryacudu về hợp tác song phương trên lĩnh vực quân sự, quốc phòng. “Có nhiều lĩnh vực mà chúng ta chia sẻ lợi ích chung, trong đó có khả năng hợp tác đối phó với chủ nghĩa khủng bố, vấn đề an ninh hàng hải. Bộ trưởng Indonesia cũng nhấn mạnh những thách thức gia tăng tại biển Đông”-Ông P.Shanahan chia sẻ. Với đồng minh Jakarta, Mỹ đã dừng hợp tác với quân đội Indonesia, bao gồm các lực lượng đặc nhiệm (KOPASSUS) từ năm 1998 sau các báo cáo về nhân quyền (Mỹ) và chỉ nối lại hoạt động hợp tác giới hạn với KOPASSUS vào năm 2010. Là một quốc gia có tiềm lực kinh tế và quân sự lớn mạnh khu vực Đông Nam Á, Mỹ không thể xem nhẹ mối quan hệ với Indonesia, nhất là vấn đề người Hồi giáo và nguy cơ gia tăng đe dọa khủng bố ở quốc gia đông dân Hồi giáo nhất thế giới này. Jakarta được xem là một trụ cột trong chính sách mới về Ấn Độ-Thái Bình Dương của Nhà Trắng!
Phát biểu tại SLD-2019 (1-6), Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ chỉ trích Bắc Kinh gây mất ổn định khu vực; đồng thời kêu gọi các đồng minh châu Á tăng chi tiêu cho an ninh, quốc phòng; chia sẻ gánh nặng với Mỹ. Sau SLD-2019, ông P.Shanahan thăm Nhật Bản, Hàn Quốc nhằm thúc đẩy chiến lược châu Á-Thái Bình Dương trong giai đoạn mới của Mỹ, trong đó chú trọng đến sự trỗi dậy của Bắc Kinh và phi hạt nhân hóa Triều Tiên.
Trong mấy tháng đầu năm nay, những suy tính của Mỹ được thể hiện rõ tại biển Đông. Tháng 3, Tướng R.Brown, Tư lệnh Hải quân Mỹ tại Thái Bình Dương ban bố kế hoạch huấn luyện 10.000 binh sĩ tham gia “kịch bản tác chiến trên biển Đông”, phối hợp với Thái Lan, Philippines. Tháng 4, Mỹ điều 2 tàu khu trục USS-W.P.Lawrence và Stethem đi qua eo biển Đài Loan bất chấp sự phản đối của Trung Quốc. Liền đó, Mỹ-Philippines tập trận song phương trên biển Đông với tàu tấn công đổ bộ tàng hình USS Wasp cùng 10 chiến đấu cơ tàng hình F-35, gần những địa điểm Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền phi pháp. Tháng 5, tàu khu trục USS Preble và tàu chở dầu W.Sdiehl (Mỹ) đi qua eo biển Đài Loan. Cùng với đó là cuộc tập trận liên quân: Mỹ, Nhật, Ấn Độ, Philippines trên biển Đông. Trước thềm SLD-2019, Singapore và Ấn Độ tổ chức tập trận hải quân. Các nước: Pháp, Australia, Anh cũng điều tàu sân bay, khu trục tham gia tuần tra, hành trình trên biển Đông, bất chấp Bắc Kinh cho tàu chiến giám sát, gây nhiều trở ngại.
Đáp lại cảnh báo của Mỹ về khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và mở, Trung Quốc gia xây đắp đảo nhân tạo, quân sự hóa biển Đông. Bắc Kinh chỉ trích Mỹ “đe dọa hòa bình khu vực” khi điều tàu chiến đi trong phạm vi 12 hải lý các đảo nhân tạo khu vực Trường Sa và gần bãi cạn Scarborough. Trung Quốc hạ thủy, thử nghiệm tàu sân bay nội địa Type-001A và 2 tàu khu trục Type-52D (ngày 12-5) là con tàu thứ 20/30 đóng mới năm 2019 (trong số hơn 300 tàu chiến và tàu ngầm, lực lượng Hải quân mạnh nhất châu Á). Tháng qua, Trung Quốc tập trận chung trên biển phía Đông với Nga và với Thái Lan trên biển phía Nam. Quân đội PLA ca ngợi phương tiện tấn công đổ bộ mới của nước này “hiện đại nhất thế giới”, sẵn sàng giải quyết các tranh chấp có thể xảy ra.
Phát biểu tại SLD-2019 (ngày 2-6), Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc chỉ trích Mỹ gây căng thẳng về thương mại và biển Đông, thề “chiến đấu đến cùng” kể cả bằng vũ lực vì Đài Loan, một phần lãnh thổ chờ thống nhất.
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch có bài phát biểu mang chủ đề “Giải quyết các tranh chấp trên tinh thần đối thoại, với thái độ hợp tác, vì trách nhiệm cộng đồng”.
NHẬT MINH
