Người giữ lửa văn hóa của đồng bào H’rê
QPTĐ-Nghệ nhân Phạm Văn Sự, dân tộc H’rê đã gần 80 tuổi (thôn Nước Lui, xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi) nhưng vẫn miệt mài với những công việc thầm lặng của mình, góp phần gìn giữ và trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống của người H’rê cho thế hệ trẻ.
Nghệ nhân Phạm Văn Sự giới thiệu nhạc cụ tre nứa của người H’rê tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam.
Vốn là người con dân tộc H’rê, ông đã được lớn lên trong các làn điệu Ca Chôi, Ta Lêu mượt mà của bà, của mẹ, trong những âm thanh của cồng chiêng và những nhạc cụ tre nứa. Mới hơn 10 tuổi, ông đã theo cha vào rừng chọn tre nứa về làm nhạc cụ. Những ngày lễ hội, cả làng, già trẻ, gái trai đều chung tay, chung sức lo việc. Đây là không gian văn hóa đặc biệt để ông và cộng đồng được tắm mình trong những loại hình văn hóa dân gian, nuôi dưỡng tâm hồn mình.
Như tất cả những người con của làng quê Nước Lui, tình yêu quê hương trong ông lớn dần từ những điều gần gũi và bình dị này. Khi bước chân vào quân ngũ, rời xa quê hương, ông mang theo tất cả những giai điệu thân thương này. Rời quân ngũ, ông trở về quê hương và được tín nhiệm giao trọng trách Trưởng ban Văn hóa xã. Ở vai trò mới, ông có điều kiện cống hiến tâm sức của mình trong việc sưu tầm, giữ gìn và truyền bá những giá trị văn hóa truyền thống, dân gian của dân tộc H’rê.
Thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ do ông phụ trách, những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đã được đồng bào tiếp nhận nhanh chóng.
Với nhạc cụ tre nứa, ông tiếp tục tìm hiểu và học hỏi từ các nghệ nhân lớn tuổi, từ chế tác đến diễn tấu rất nhiều nhạc cụ. Vốn có tố chất bẩm sinh, ông nắm bắt nhanh cách chế tác và diễn tấu, từ các loại đàn G’râu, đàn B’rooc, đàn Rơ đong đến sáo Ta lía… Nhờ đó, nhiều nhạc cụ này đã không bị thất truyền.
Tình yêu âm nhạc truyền thống dân gian của ông được gửi gắm trong bộ sưu tập nhạc cụ do chính tay mình chế tác. Nhà ông trở thành bảo tàng nhỏ thu hút các bạn trẻ trong xã cũng như khách du lịch đến tìm hiểu về âm nhạc truyền thống, dân gian Hrê.
Ông chia sẻ tâm huyết của mình: “Tìm được người gắn bó với âm nhạc và bản sắc văn hóa của dân tộc, mình quý lắm. Chỉ cần còn có người yêu thích, mình sẽ tiếp tục truyền dạy. Quan trọng nhất vẫn là làm thế nào để người H’rê mình không quên đi vốn bản sắc đã được cha ông để lại”.
Trong suốt quá trình làm Trưởng ban Văn hóa xã, sau khi đã nghỉ hưu và đến nay vào cái tuổi 80, ông luôn tích cực truyền dạy chế tác, diễn tấu nhạc cụ tre nứa của người H’rê cho lớp trẻ. Đây là cách mà ông truyền lửa đam mê của mình cho thế hệ kế tiếp.
Năm 2015, ông vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng Danh hiệu Nghệ nhân ưu tú loại hình tri thức dân gian; nghệ thuật trình diễn dân gian. Tuổi cao, sức đã yếu nhưng tinh thần bền bỉ của một người lính vẫn cháy trong ông. Ông miệt mài không mệt mỏi với việc giữ gìn, truyền bá những di sản quý giá của người H’rê.
Hoài Thu
