Bức xúc từ thu phí giao thông
Giai đoạn 2011-2015, diện mạo cơ sở hạ tầng đã có bước đột phá. Điều đó nhận thấy qua các báo cáo của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) rằng, mức hữu dụng và chất lượng kết cấu hạ tầng giao thông của Việt Nam năm 2015 đứng ở vị trí 67, tăng 36 bậc trong 5 năm qua (2011-2015). Các công trình giao thông chủ yếu được xây dựng thông qua các nguồn vốn vay ODA của các tổ chức quốc tế và các quốc gia thân thiện với Việt Nam, huy động thông qua hình thức BOT.
Thu phí giao thông còn nhiều bất hợp lý. (Ảnh Internet)
Tuy nhiên, thời gian qua, một loạt trạm thu phí BOT trong cả nước đồng loạt tăng phí, gây bức xúc cho người dân và doanh nghiệp. Giải thích vấn đề này, lãnh đạo Bộ Giao thông-Vận tải cho biết, đi kèm các dự án BOT là một biên bản thỏa thuận, giữa chủ đầu tư là Nhà nước và người bỏ tiền ra đầu tư là các doanh nghiệp, người sử dụng là toàn xã hội.
Bộ Giao thông Vận tải cùng Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan cùng phê duyệt phương án tài chính của các dự án BOT nhằm đảm bảo 3 lợi ích: Nhà đầu tư, người tiêu dùng và các ngân hàng thương mại cho dự án đó vay vốn. Một loạt trạm thu phí BOT cùng trong giai đoạn 2011-2015, theo lộ trình thì sau 3 năm sẽ xem xét cho tăng phí một lần. Đến thời điểm này thì gần như các dự án BOT đều đến hạn được tăng phí mà phương án tài chính đã đặt ra. Đây chính là lý do vì sao vừa qua một loạt các trạm thu phí BOT đồng loạt tăng phí.
Có thể nói việc tăng phí đồng loạt đó gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Để giải quyết một cách thấu đáo, đảm bảo sức chịu đựng của người dân và nền kinh tế, Bộ Giao thông-Vận tải đã xem xét một cách tổng thể các dự án này. Cụ thể, đối với các trạm thu phí trên các tuyến cao tốc thực hiện thu phí kín (thu phí tính theo km) với mức trần hiện nay. Bộ Tài chính cho phép với mỗi km/1 xe tiêu chuẩn, cao nhất là 2.000 đồng, các trạm thu phí dao động từ 1.000-1.500 đồng. Có một số trạm đề xuất tăng lên 2.000 đồng. Ví dụ như trên cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, cao tốc Pháp Vân-Cầu Giẽ. Đối với dự án cao tốc Cầu Giẽ-Ninh Bình, Tổng công ty Đầu tư phát triển Đường cao tốc Việt Nam (VEC) cũng đề xuất xin tăng phí nhưng Bộ Giao thông-Vận tải chưa chấp thuận, có thể phải để sau 30-6-2016.
Theo báo cáo thì hiện nay mức thu phí của các trạm chủ yếu trong mức từ 30.000- 40.000 đồng/trạm/lượt/1 xe tiêu chuẩn, một số trạm đã đưa lên mức cao nhất là 45.000 đồng. Bộ Giao thông-Vận tải đang xem xét để tính toán đến lưu lượng ở các trạm, sức chịu đựng của người dân tại những vùng kinh tế đó để đưa ra lộ trình tăng phí phù hợp. Với mức thu phí trung bình khoảng 35.000 đồng/lượt/1 xe tiêu chuẩn khi qua một trạm, đã tính toán đến tất cả các yếu tố đầu vào đầu ra cũng như tạo điều kiện giảm chi phí đi lại của người dân.
Bộ Giao thông-Vận tải đã yêu cầu các trạm thu phí BOT tăng cường bán vé tháng để giúp những doanh nghiệp có tần xuất xe đi qua lại nhiều giảm chi phí. Đối với người dân sống xung quanh các trạm thu phí, các nhà đầu tư BOT cần tiếp tục giảm phí vé tháng. Song người dân và doanh nghiệp nên chia sẻ khó khăn cho Nhà nước trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp, phải kêu gọi nguồn lực ngoài xã hội để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông. Những biến động của nền kinh tế, đặc biệt là kinh tế thế giới làm cho người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng, nên thời gian tới Bộ Giao thông - Vận tải cùng các bộ, ngành liên quan tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh giá thu phí cho phù hợp sức chịu đựng của nền kinh tế.
Trên cùng một tuyến đường theo quy định về cơ bản các trạm thu phí phải cách nhau tối thiểu 70 km. Tuy nhiên trên thực tế có một số trạm cách nhau chỉ từ 60-70 km là do không tìm được vị trí đặt đảm bảo yêu cầu. Các trạm thu phí được đặt chưa hợp lý, Bộ Giao thông-Vận tải tiếp tục rà soát để đảm bảo các trạm được đặt đúng quy định.
HOÀNG HƯƠNG
