“Thay da, đổi thịt” phát triển về quy mô, chất lượng

Bài cuối: Tháo gỡ rào cản, đầu tư xứng tầm

Với những đồng bào dân tộc tại tỉnh Sơn La đã và đang tiếp cận với loại hình du lịch cộng đồng, bên cạnh những thuận lợi phát triển loại hình du lịch cộng đồng, tạo trải nghiệm cho du khách tới tham quan, tìm hiểu địa phương, thì vẫn còn những khó khăn tồn tại cần phải giải quyết dứt điểm tạo điều kiện cho loại hình này song hành trở thành một trong những nguồn thu chính của đồng bào các dân tộc tại tỉnh Sơn La trong thời gian tiếp theo.

Cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng, nguồn vốn còn ít.

Tuy đã có sự đầu tư khá bài bản trong những năm qua, để nâng tầm xứng đáng trở thành một địa điểm du lịch trọng tâm, trọng điểm của vùng Tây Bắc, đòi hỏi sự định hướng, hướng dẫn của các cấp, các chuyên gia trong ngành du lịch nói chung, du lịch cộng đồng nói riêng; cùng với đó, là sự cố gắng, nỗ lực của người dân ở các địa phương. Sau dịch Covid-19, ngành du lịch bắt đầu hoạt động trở lại, những ưu đãi được áp dụng để kích thích du khách tới các địa điểm, trong đó, du lịch cộng đồng cũng được quan tâm tạo điều kiện để thúc đẩy chất lượng trải nghiệm mới tại tỉnh Sơn La. Vùng phát triển du lịch cộng đồng có các khu trọng điểm: Khu du lịch vườn quốc gia Mộc Châu gồm hai huyện Mộc Châu và Vân Hồ; vùng lòng hồ thủy điện Sơn La gồm 3 huyện Quỳnh Nhai, Mường La và Thuận Châu; ở Thuận Châu khai thác được đỉnh Ti Tốp. Trong đó phát triển du lịch cộng đồng, đèo Pha Đin, huyện Quỳnh Nhai vừa khai thác mặt nước, vừa bản làng dân tộc truyền thống;  Mường La nổi tiếng với suối nóng hay bản làng còn giữ nguyên sơ; Bắc Yên có chỗ nổi tiếng như săn mây Tà Xùa, vợ chồng A Phủ, sống khủng long; huyện Yên Châu giáp Mộc Châu giờ phát hiện ra còn những bản làng nguyên sơ, rất đẹp, trên 100 ngôi nhà sàn, đặc biệt không có hàng rào tạo cảm giác thân thiện, có những cây xoài cổ thụ trời nắng chỉ thấp thoáng bóng nắng. giữ nguyên bản sắc văn hóa từ trang phục, ngôn ngữ…

Bà Tráng Thị Xuân, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sơn La chia sẻ tại sự kiện du lịch “Sắc màu Sơn La – Tây Bắc”: Với vị trí địa lý tương đối thuận lợi, cùng nhiều tiềm năng, thế mạnh về tài nguyên tự nhiên, nhân văn để phát triển nhiều loại hình du lịch phong phú, đa dạng, Sơn La được biết đến với nhiều khu, điểm du lịch hấp dẫn. Và để phát triển du lịch, nhất là du lịch cộng đồng, Sơn La cần chú trọng giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thông qua các hoạt động thiết thực (Thành ủy Sơn La đã ban hành Đề án về giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Thành phố, mang dậm bản sắc văn hóa các dân tộc tiểu vùng Tây Bắc giai đoạn 2020-2025; Huyện ủy Vân Hồ đã chỉ đạo đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức của mỗi người dân, cộng đồng, nhất là cho thế hệ trẻ về tầm quan trọng của văn hóa dân tộc, các địa phương trong huyện duy trì tổ chức các ngày hội, trò chơi dân gian vào các dịp lễ, tết phù hợp với đặc thù địa phương; khôi phục các nghề thủ công truyền thống). Nhận thấy du lịch cộng đồng là xu thế đang phát triển mạnh khi nhu cầu trải nghiệm văn hóa của du khách ngày càng tăng, tỉnh Sơn La chú trọng và tập trung phát triển du lịch cộng đồng, gắn với xây dựng nông thôn mới, theo đó đã huy động, lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ phát triển du lịch và đầu tư các công trình hạ tầng. 

Định hướng phát triển sản phẩm để vừa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, vừa phục vụ phát triển du lịch. Trước đây chỉ trồng nông sản, 100ha mận của khu Nà Ka của Mộc Châu chỉ để thu hoạch quả, giá trị kinh tế không cao, nhưng khi cho tham quan du lịch thì khách du lịch rất thích vào, nhất là mùa hoa thì vào ngắm hoa chụp ảnh, hay tổ chức giải chạy marathon đường mòn cũng bố trí chạy qua vườn mận đó, cảnh quan đẹp. Đến mùa quả thì tổ chức Ngày hội hái quả, khách rất thích trải nghiệm vào vườn mận tham quan, chụp ảnh, trực tiếp hái quả, thấy sản phẩm sạch thậm chí họ trả giá cao hơn giá người dân hái sẵn để mang về cho gia đình, trải nghiệm quả mận tự hái. Hay hướng đến sản phẩm nông sản chất lượng cao, xây dựng thành sản phẩm OCOP như bơ, hồng giòn, xoài, chuối, khi khách mua thấy chất lượng sản phẩm hơn các nơi khác và người dân bán được với giá trị cao hơn. Từ đó đồng bào biết cách chăm sóc, trồng cây cho chất lượng cao, tạo giá trị tương hỗ vừa phát triển du lịch, vừa phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Ông Trần Xuân Việt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La cho biết: Tiềm năng rất lớn, hiệu quả cho các mục tiêu. Xây dựng nông thôn mới, vừa rồi Bộ NN&PTNT có tham mưu cho Chính phủ ban hành Quyết định số 922/QĐ-TTg ngày 2/8/2022 Phê duyệt Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025. Du lịch cộng đồng rất phù hợp, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc, hỗ trợ tích cực cho phát triển nông nghiệp vì sản phẩm nông nghiệp do bà con làm ra có giá trị rất cao khi phát triển du lịch cộng đồng, phục vụ khách du lịch. Bảo tồn các không gian văn hóa, cả kiến trúc, cảnh quan, văn hóa của đồng bào. Đây là một loại hình rất mới và du khách rất thích tìm những bản còn nguyên sơ, giữ được giá trị đó.

Bên cạnh đó, ngay tại các xã đã và đang tập trung triển khai các biện pháp khai thác, phát triển du lịch cộng đồng gắn với trải nghiệm các nghề truyền thống của địa phương; tạo điều kiện thuận lợi để mỗi hộ vay 70 triệu đồng trong 3 năm không tính lãi suất để đầu tư – Ông Lò Đức Vượng, Bí thư Đảng ủy xã Tân Lập cho biết. Chính vì vậy, việc đẩy mạnh nghiên cứu chân thực bản sắc văn hóa của từng địa phương, qua đó, tái hiện chân thực, sinh động để du khách trải nghiệm là một trong những yếu tố quyết định phát huy hiệu quả của các địa điểm du lịch cộng đồng.

Phát triển du lịch gắn với nông nghiệp địa phương

Du lịch cộng đồng cần gắn với yếu tố phát triển nông nghiệp khép kín và xây dựng nông thôn mới. Trong đó, phát triển nông nghiệp theo hướng khép kín cần ứng dụng khoa học công nghệ để tăng sản lượng. Bên cạnh đó, công nghệ cũng giải quyết cái khó cho người nông dân trong khâu chế biến nông sản, góp phần nâng cao giá trị nông sản, tránh tình trạng nông sản bị mất giá. Du khách bây giờ không chỉ dừng lại ở việc trải nghiệm các hình thức sản xuất, hay tự mình trải nghiệm các cách làm nông nghiệp, họ còn được thưởng thức, mua các sản phẩm nông nghiệp sạch của địa phương. Qua đây, vừa có thể tạo đầu ra tại chỗ cho các sản phẩm nông nghiệp do đồng bào trồng mà còn tạo được nguồn thu ổn định.

Ông Mai Đức Thịnh, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ phát triển nông nghiệp 19/5, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La cho biết: Phát triển du lịch nông nghiệp có 3 lợi ích, người nông dân làm du lịch, có khách đến tham quan, họ sẽ tự điều chỉnh mình tốt hơn (thay đổi ngoại hình chỉnh chu hơn, ngăn nắp trong tạo cảnh quan môi trường); người nông dân bán được các sản phẩm nông nghiệp do mình sản xuất; thông qua du lịch sẽ phát triển các ngành nghề truyền thống, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Hiện nay, Hợp tác xã đã cung cấp vật tư khoa học kỹ thuật, tận dụng phế phẩm nông nghiệp để chăn nuôi; sản xuất rau sạch và phát triển du lịch nông nghiệp địa phương.

Việt Dũng