Thanh khiết loài hoa Cham pa

QPTĐ-Được dự Tết Bunpimay- Tết té nước tại Lào, chúng tôi không chỉ được trải nghiệm những nét văn hoá rất riêng khi đón Tết của đất nước Triệu voi, mà còn thực sự ấn tượng bởi từ màu sắc trên bộ trang phục, gim cài đầu của những cô gái, vòng nguyệt quế và đặc biệt là những cánh hoa được thả trong bình nước thơm tắm phật, đâu đâu cũng có sự hiện diện của hoa Cham pa (tên khác là Sứ đại)-quốc hoa của Lào.

Sắc hoa cham pa trong lễ té nước.

Cham pa là loài hoa rất quen thuộc không chỉ với Lào mà ngay cả ở Việt Nam, thường là cây bóng mát và được trồng nhiều ở các nơi linh thiêng như chùa, chiền ở các miền quê. Khi thắc mắc hỏi anh Vongijt Faisavarng, một người dân Lào: Tại sao ở đất nước Triệu voi có nhiều loài hoa đẹp, thậm chí thơm hơn cả Cham pa nhưng người ta vẫn chọn loài hoa này là quốc hoa? Không đắn đo, anh cho chúng tôi biết: Bạn thấy đấy, đến Thủ đô Viêng Chăn, nhất là những địa điểm như Bãi phật và các chùa nhân dịp tháng tư, đúng dịp Tết cổ truyền Bunpimay, bạn có thể dễ dàng thấy hình ảnh cũng như hương sắc của Cham pa. Tháng 4 thường là thời điểm nóng nhất trong năm nhưng khi được thưởng mùi thơm nhè nhẹ, man mát ấy, con người như cảm thấy  dịu và thư thái hơn.

Hơn nữa, hoa thường có màu trắng tinh khôi, có khi pha viền hồng và từng cánh mọc xen, nối với nhau theo một vòng tròn, cánh hoa rộng mở mang đầy đủ ý nghĩa triết học nhân sinh cao quý, gần với đạo lý nhà Phật, thể hiện sự hồn hậu, hiền hoà đúng như tính cách người dân nơi đây, như lời bài hát Lào “Ngạt ngào hương thơm, vấn vương trong lòng, sắc hoa đẹp mãi. Hương ngát làm tôi trăm nhớ ngàn thương bóng ai thầm yêu”.

Theo người dân Lào, trong dịp Tết, người ta hái nhiều hoa về nhà, bứt cánh thả vào chum, sau đó cho thêm chút cồn pha loãng với nước cất vào ngâm, lấy nước thơm. Tết đến, người ta lấy nước cho ra thau bằng bạc để tại phòng khách, khi có khách đến thăm, chủ nhà thường lấy một cành hoa sứ, nhúng vào nước, vẩy lên vai khách để chúc Tết, hòng xua đi những lo âu, phiền muộn, mang đến sự tốt lành, mát mẻ trong một năm mới.

Cùng với đó, người ta còn xâu hoa thành chuỗi vào thanh tre vót nhọn, đầu có buộc chỉ màu, sau đó cắm vào bình gốm to, để trưng bày tại gian chính trong nhà. Các cô gái thường kết hoa cài trên tóc, cầu mong điều may mắn tốt lành sẽ đến trong dịp năm mới; ngoài cài hoa trên ngực áo, người ta còn buộc chỉ màu (trừ màu đen) vào cổ tay cho khách tới thăm nhà trong dịp năm mới, với mong muốn cầu mong sự may mắn, sức khoẻ và bình an. Những đôi nam nữ yêu nhau, họ cũng hay chọn Cham pa để tặng cho nhau, thể hiện tình yêu nồng nàn, tinh khiết và thuỷ chung. Ngay cả điệu múa năm vông, với bàn tay dẻo, nhịp nhàng giữa nam và nữ dường như cũng có sự gắn kết, sự đan xen từ quốc hoa Lào. 

Khi chúng tôi hỏi người dân ở đây, từ khi nào, loài hoa tinh khôi ấy gắn liền và có ý nghĩa với đất nước này như vậy thì không ai trả lời được. Tuy nhiên, khi tìm hiểu ý nghĩa của Cham pa chúng tôi được biết, hoa tượng trưng cho sự quyến rũ của người phụ nữ; mang trong mình vẻ đẹp của một cô gái Trung Đông nóng bỏng và ngọt ngào; thể hiện cho sự khởi đầu và sáng tạo mới; biểu tượng của mùa Xuân tràn đầy, một cuộc sống mới bắt đầu. Và đặc biệt, theo nhà Phật, Cham pa tượng trưng cho sự bất tử.

Hoa Cham Pa thường nở vào tháng 4, 5 hằng năm, đúng dịp Tết cổ truyền của người Lào. Thời điểm này, trên khắp xứ sở Triệu voi, đâu đâu cũng ngát hương Cham Pa. Có lẽ chính bởi vậy có thể lý giải cho tại sao trong Tết Bunpimay, Tết khởi đầu cho một năm mới của nhân dân các dân tộc Lào, người ta lại sử dụng hoa nhiều đến như vậy.

Chia tay đất nước bạn Lào xinh đẹp, ngoài sự mến khách, sự hồn hậu, chất phác của người dân sông Mê Kong, chúng tôi còn nhớ mãi hình ảnh Cham pa thật đẹp, dịu dàng và ngát hương. Bông hoa ấy như những ngón tay đan thật chặt, mà ở đó luôn thuỷ chung, bền chặt tình cảm hữu nghị, đoàn kết Việt-Lào.

Hiền Mỹ