Công nghệ điện - rác

Biến rác thải thành năng lượng là quá trình chuyển hóa rác thải hữu cơ thành năng lượng, dưới dạng điện hoặc nhiệt bằng phương pháp đốt cháy, là một công nghệ tái chế thu hồi năng lượng. Đốt rác thu nhiệt là kỹ thuật thông dụng nhất. Lò đốt rác chính thức ghi nhận sớm nhất được xây dựng ở Mỹ năm 1885, sau đó là Na-uy năm 1903, Tiệp Khắc năm 1905. Đốt rác thải chỉ có hiệu suất sinh điện thấp, song còn có thể sử dụng phương pháp cùng phát cả điện và nhiệt. Hiệu suất của công nghệ đó thường cao khoảng 65-70%. Các công nghệ này có tiềm năng sản xuất điện với hiệu suất cao hơn, bằng cách chuyển hóa rác thải thành nhiên liệu, tách bỏ các thành phần ăn mòn và tro, cho phép sử dụng cho tuabin khí, động cơ đốt trong, pin nhiên liệu. Đây là một giải pháp hoàn hảo bảo vệ môi trường và sản xuất năng lượng xanh, luôn được quan tâm tập trung nghiên cứu và hoàn thiện.

Mô hình xử lý rác thải thành năng lượng.

Xử lý rác thải là một vấn đề bức xúc ở nước ta với trung bình 23 triệu tấn chất thải rắn/ngày được xử lý tại hơn 500 bãi chôn lấp. Nhưng chỉ có 6 bãi chôn lấp trong số đó có khả năng phân loại, tái tạo rác. Mô hình công nghệ điện từ rác (WTE) là một sáng chế của Việt Nam đang được ứng dụng thành công tại Khu công nghiệp Đồng Văn 2, tỉnh Hà Nam. Đơn vị phát minh, theo đuổi công nghệ này là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thủy lực máy–HMC. Theo đơn vị nghiên cứu, đây là một sáng chế có tính đột phá vượt trội và độc đáo trên thế giới. Về nguyên lý, nguồn rác thải sẽ được chuyển vào làm nhiên liệu qua phương pháp khí hóa thiếu ôxy để tạo ra khí tổng hợp làm nhiên liệu chạy máy phát điện.

Theo các tác giả của mô hình điện rác WTE, điểm độc đáo của công nghệ này là khả năng xử lý rác hỗn tạp, không phân loại đặc thù, đầu nguồn, không cần chôn lấp; không xả thải ra môi trường và tạo ra nguồn năng lượng xanh điện năng qua máy phát điện… Đó là nhờ có quy trình công nghệ tách riêng rác thành loại rác hữu cơ và rác xơ, trong suốt quá trình, chuyển hóa, xử lý không còn rác thứ cấp. Sản phẩm rất phù hợp với xu hướng sử dụng năng lượng tái tạo trên thế giới và trong nước hiện nay.

Một số tính năng vượt trội khác của công nghệ điện rác WTE có thể kể là: Tỷ lệ tự động hóa trên dây chuyền phân loại rác cao, sử dụng ít lao động, giảm số lao động bị phơi nhiễm độc hại, hiệu suất phát điện cao, điện tiêu thụ cho dây chuyền thấp, phần điện thương phẩm có thể giúp cải thiện hiệu quả chi phí đầu tư. Việc vận hành và bảo dưỡng phù hợp với khả năng chi trả của nền kinh tế, nhờ đó tính thương mại hóa rất khả thi.

Công nghệ WTE đã được khảo nghiệm thành công từ 21/9/2016 đến nay, dưới sự phối hợp của Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng UBND tỉnh Hà Nam. Trong đợt khảo nghiệm này, Nhà máy xử lý sạch 208 tấn rác thải rắn không phân loại; phát điện cho toàn bộ hệ thống chiếu sáng của Khu công nghiệp Đồng Văn, Hà Nam, ổn định liên tục trong 10 ngày. Trung tâm Quan trắc môi trường thuộc Tổng cục Môi trường đã đo kiểm bằng thiết bị tiên tiến nhất của Hoa Kỳ và cho kết quả chất lượng khí thải đáp ứng đủ các tiêu chuẩn Việt Nam và của Tổ chức Y tế Thế giới.

Chính phủ có biện pháp hỗ trợ, bảo đảm quyền sáng chế cho công nghệ WTE, sớm đưa vào ứng dụng rộng rãi và đồng thời tạo hàng rào pháp lý cần thiết để bảo vệ công nghệ này trên thế giới. Đồng thời có cơ chế chính sách ưu đãi khuyến khích các doanh nghiệp và địa phương cần sử dụng WTE để chuyển hóa chất thải rắn thành điện năng. Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam hỗ trợ việc đấu nối hệ thống này lên lưới điện quốc gia.

Các bộ, ngành tiếp tục ủng hộ, hỗ trợ quá trình hoàn thiện công nghệ đặc biệt này, bởi đây là kết quả tốt của việc đưa lý thuyết vào cuộc sống. Nhất là tránh tình trạng Nhà nước tốn kém quá nhiều tiền nghiên cứu nhưng việc chôn lấp bãi rác vẫn gây ra bức xúc cho nhân dân ở nhiều nơi trong cả nước.

Các tác giả tập trung hoàn thiện quy trình công nghệ, phấn đấu nâng cao công suất; xây dựng, hoàn tất hồ sơ, thủ tục để sớm ứng dụng thương mại rộng rãi công nghệ này phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.                           

HOÀNG HƯƠNG