Thuốc lá điện tử- nhiều nguy cơ bệnh mãn tính giống như thuốc lá thông thường
QPTĐ-Sáng 23-5, tại cuộc giao ban Báo chí Trung ương, GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế đã thông tin với báo giới về công tác phòng chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam, đặc biệt là thuốc lá điện tử, thuốc là nung nóng.
Theo đó, có ít nhất 60 hợp chất hóa học đã tìm thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử (còn gọi là tinh dầu) và nhiều hợp chất khác có trong Sol khí/khói tạo ra từ thuốc là điện tử. Thuốc lá điện tử có chứa nicotine- một chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim, phổi cùng nhiều bệnh khác...
Mặc dù bản thân thuốc lá đã chứa nicotin tự nhiên, các sản phẩm chứa các chất phụ gia để gia tăng khả năng hấp thụ nicotin. Những chất này có thể đưa nicotin vào não trong vòng vài giây, khiến người sử dụng nhanh chóng phụ thuộc vào nicotin và khó cai thuốc lá. Nicotin ở liều thấp đã có thể kích thích hệ thần kinh trung ương và ngoại vi, gây kích thích, làm tâm trạng hưng phấn và tăng nhịp tim hoặc huyết áp; liều cao có thể làm hạ nhịp tim, hạ huyết áp và trầm cảm…
Ngoài nicotine thuốc lá điện tử còn chứa các hóa chất khác và khoảng 20.000 loại hương liệu, trong đó có nhiều loại chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại với sức khỏe. Ngoài các tác hại giống như thuốc lá điếu thông thường, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng còn nguy cơ làm phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện khác.
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, trong 10 năm qua, kể từ khi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá được ban hành, Bộ Y tế với vai trò là đơn vị đầu mối thực hiện quản lý Nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá, đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố triển khai công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá và đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Việc thực hiện môi trường không khói thuốc có nhiều chuyển biến tích cực. Tỷ lệ sử dụng thuốc ở nam giới trưởng thành giảm từ 47,4% năm 2010 xuống 42,3% năm 2020. Ở lứa tuổi 13-15 tuổi, tỷ lệ hút thuốc lá cũng giảm rõ rệt từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% năm 2022. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong việc ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Y tế cũng thông tin những năm gần đây, xuất hiện nhiều sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được thiết kế đa dạng với nhiều kiểu dáng và nhiều hương vị rất hấp dẫn với giới trẻ. Trong khi tỷ lệ hút thuốc lá điếu thông thường giảm thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở lứa tuổi trẻ.
Theo Điều tra năm 2019 của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh năm 2022 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh độ tuổi 13 -15 là 3,5%.
Trong khu vực ASEAN đã có 5 quốc gia cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử như: Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei, Campuchia. Nếu chúng ta không quyết liệt ngăn chặn các sản phẩm thuốc lá mới này, bao gồm cả việc thí điểm thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ gia tăng trở lại. Việt Nam sẽ phải gánh chịu những hậu quả nặng nề hơn rất nhiều trong tương lai gần và các kết quả đạt được sẽ bị phá bỏ.
Dẫn thông tin của Tổ chức Y tế thế giới về việc không có sản phẩm thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói: Thuốc lá điện tử không phải là sản phẩm giúp cai nghiện thuốc lá điếu thông thường và cũng không phải sản phẩm ít hại, ít nguy cơ đối với sức khoẻ.
Tại Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Tổ chức Y tế Thế giới về kiểm soát thuốc lá (COP 8), WHO đã khuyến cáo: Việc cho phép các sản phẩm mới sẽ làm tăng nhanh tỷ lệ sử dụng các sản phẩm này, dẫn tới nghiện nicotine và sử dụng thuốc lá điếu thông thường ở giới trẻ. Các bên tham gia cần cân nhắc ưu tiên áp dụng các biện pháp để ngăn chặn sự bắt đầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm ở cấp độ cao nhất là ban hành quy định cấm.
Ngân Mỹ
