QPTĐ- Cách đây 60 năm (18/5/1963), tại Đại hội đại biểu Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam toàn quốc lần thứ nhất, tiền thân của Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ đến dự và chúc mừng. Tại sự kiện, Người khẳng định: "Chúng ta đều biết rằng trình độ khoa học và công nghệ của ta hiện nay còn thấp kém. Lề lối sản xuất chưa cải tiến được nhiều. Cách thức làm việc còn nặng nhọc. Năng suất lao động còn thấp... Nhiệm vụ của khoa học là ra sức cải biến những cái đó... Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân".
Ứng dụng khoa học-công nghệ tại Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông.
Ảnh: Internet
Lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đến nay vẫn còn nguyên giá trị, thể hiện tầm nhìn chiến lược sâu rộng, tư tưởng lớn của Người đối với định hướng phát triển lâu dài của nền khoa học và công nghệ đất nước, trở thành kim chỉ nam cho hoạt động khoa học và công nghệ nước nhà trong 60 năm qua.
Trải qua hai cuộc kháng chiến, trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, cơ sở vật chất thiếu thốn, hay khi đất nước mới thống nhất, gặp muôn vàn khó khăn, lực lượng khoa học Việt Nam đã vượt lên hoàn cảnh, mang tinh thần, nhiệt huyết đóng góp quan trọng vào công cuộc kháng chiến, kiến quốc, cũng như phát huy tinh thần sáng tạo, đóng góp vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từng bước, lực lượng khoa học và công nghệ Việt Nam đã không ngừng học hỏi để trưởng thành, tham gia tích cực vào công cuộc đổi mới đất nước do Đảng khởi xướng và lãnh đạo.
Ngày 18/6/2013, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, Luật Khoa học và Công nghệ được thông qua, thống nhất chọn ngày 18 tháng 5 hàng năm là Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Mục tiêu của Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhằm tuyên truyền rộng rãi các thành tựu khoa học và công nghệ; tôn vinh những người làm khoa học, giới thiệu các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, thúc đẩy ứng dụng khoa học-công nghệ vào sản xuất; nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của khoa học và công nghệ; động viên thế hệ trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên say mê nghiên cứu khoa học, góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ.
10 năm qua, ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tổ chức hàng trăm nghìn sự kiện để nâng cao nhận thức và khơi dậy niềm tự hào về trí tuệ Việt Nam, tinh thần đam mê lao động sáng tạo trong các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ Việt Nam trong xây dựng và phát triển đất nước.
Nhiều bộ, ngành, địa phương đã chọn Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam để vinh danh, trao các giải thưởng cho các nhà khoa học, các cán bộ quản lý khoa học và đông đảo người dân yêu khoa học, say mê nghiên cứu. Nhiều viện, trường, doanh nghiệp đã tổ chức triển lãm các kết quả nghiên cứu khoa học, sáng kiến hữu ích của sinh viên, học sinh, người lao động; mở cửa các phòng thí nghiệm, cơ sở nghiên cứu cho học sinh, sinh viên và người dân tham quan, tìm hiểu về hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ.
Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2023 được Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, có ý nghĩa thông qua chuỗi sự kiện lớn của ngành, bao gồm: Lễ hưởng ứng Ngày Đổi mới sáng tạo thế giới 21/04/2023 với chủ đề “Đổi mới sáng tạo - Nền tảng thúc đẩy phát triển quốc gia hiện đại”; Lễ hưởng ứng Ngày sở hữu trí tuệ thế giới 26/4; Lễ kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5; Lễ trao Giải thưởng báo chí Khoa học và Công nghệ và Kỷ niệm 10 năm tổ chức xét tặng Giải thưởng báo chí về Khoa học và Công nghệ; Lễ trao giải cuộc thi Sáng kiến khoa học 2023; Ngày hội STEM 2023; tham gia Techfest quốc tế tại Lào, Hàn Quốc, Australia...
Các hoạt động chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2023 được triển khai sâu rộng đến các bộ, ngành, địa phương theo chủ đề: “Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên nền tảng văn hóa Việt Nam”; “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo-nâng cao tiềm lực và vị thế quốc gia”; “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo-động lực phát triển bền vững”.
Trong bối cảnh Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư đang mang lại nhiều cơ hội cũng như không ít thách thức mới, lại càng thấy rõ vai trò quan trọng của khoa học và công nghệ. Đảng, Nhà nước luôn xác định phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế-xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Nền khoa học công nghệ đã có những đóng góp quan trọng, nổi bật trong mỗi giai đoạn lịch sử của đất nước trên tất cả các lĩnh vực.
Trên thế giới, nhiều quốc gia đã rất thành công trong phát triển khoa học và công nghệ để bứt phá, vươn lên mạnh mẽ, trở thành những hình mẫu, dẫn dắt trong Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Tại Việt Nam, phát triển khoa học và công nghệ được xác định là quốc sách hàng đầu. Đại hội XIII của Đảng tiếp tục xác định phát triển khoa học và công nghệ theo quan điểm "...nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, có cơ chế đột phá để thu hút, trọng dụng nhân tài, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững đất nước...".
Để thực hiện Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ 10 năm 2021-2030, tầm nhìn đến 2045, phải tiếp tục đổi mới tư duy và hành động một cách quyết liệt nhằm khai thông, giải phóng tối đa, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực, đặc biệt là phát huy mạnh mẽ trí tuệ và sức sáng tạo của con người Việt Nam, lấy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo làm một động lực tăng trưởng chủ yếu. Phát triển khoa học và công nghệ phải phục vụ thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.
Với ý chí, quyết tâm và sự nỗ lực, lực lượng khoa học và công nghệ của Việt Nam sẽ vượt qua khó khăn, thách thức, phát huy truyền thống tốt đẹp và những kết quả đạt để có những đóng góp ngày càng quan trọng, thiết thực, hiệu quả, hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.
Song Hà
