Nụ cười Abyei

QPTĐ-Trở về Việt Nam đã gần 5 tháng nhưng ký ức về ánh mắt trong veo của những đứa trẻ, cái ôm siết chặt và nụ cười tỏa nắng của những người bạn Abyei, châu Phi vẫn còn nguyên vẹn trong tôi. “Ở đây, Liên hợp quốc là UNISFA, còn Việt Nam là Liên hợp quốc với cả trái tim!”- lời tâm tình đó của người dân Abyei để lại trong tôi ấn tượng sâu sắc, bởi đó là minh chứng rõ nét nhất khẳng định: Dù ở đâu, phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” cũng luôn tỏa sáng.

Trung tướng Phạm Trường Sơn dẫn đầu Đoàn Công tác liên ngành về gìn giữ hòa bình Việt Nam

 thăm, tặng quà các em học sinh tại khu vực Abyei (tháng 6/2024).

Tháng 8 năm 2023, chúng tôi bắt đầu nhiệm kỳ của Thê đội 2, Đội Công binh gìn giữ hòa bình (GGHB) Việt Nam tại Khu vực Abyei. Vùng đất chỉ hơn 10.000 ki-lô-mét vuông nhưng lại là nơi chứa đựng nguy cơ mất an toàn cao về an ninh trật tự, bởi mâu thuẫn sắc tộc và tranh chấp giữa hai quốc gia Sudan và Nam Sudan.

Ở Abyei, số lượng trẻ em chiếm tỷ lệ lớn trong dân số do đặc trưng văn hóa đa thê của người Hồi giáo. Khó khăn chồng chất khó khăn bởi đây là nơi “không điện, không nước sạch, không có nổi một mái trường kiên cố để học tập”. Vào mùa mưa, các lớp học mái được lợp bằng cỏ khô đều dột nước, hay nằm trong vũng lầy, không thể sử dụng được. Khi đó, gốc cây keo gai cổ thụ nằm tại mỏm đất cao, bất đắc dĩ lại trở thành nơi học tập của người dân bản địa. Trở ngại là thế, song số lượng học sinh đến trường hàng ngày vẫn rất đông. Những ánh mắt hồn nhiên của các em nhỏ như thúc giục chúng tôi phải hành động ngay!

Đội Công binh gìn giữ hòa bình Việt Nam thi công 

cống thoát nước trên các trục đường chính tại trung tâm Abyei.

Qua khảo sát cho thấy, khu vực Abyei có 10 trường học lớn, nhỏ, trong đó, trường có số lượng học sinh ít nhất là 200 học sinh, cách trung tâm Abyei khoảng 20km, đường sá di chuyển vô cùng khó khăn. Còn trường đông nhất lên tới gần 3.000 học sinh. Trong khi, số lượng giáo viên tại các trường rất ít, trình độ chuyên môn còn hạn chế. Hầu hết đây là các giáo viên tình nguyện đến từ các quốc gia khác ở châu Phi đến hỗ trợ giảng dạy cho giáo viên bản địa. Số lượng phòng học cũng không đảm bảo cho việc dạy và học. Dẫn tới mỗi lớp học có tới cả trăm học sinh.

Trước thực trạng trên, việc trước hết mà chúng tôi có thể thực hiện được ngay, chính là làm mới và cải tạo đường đến trường cho các em. Rất may mắn, nhiệm vụ này lại là một trong những yêu cầu đầu tiên của Phái bộ UNISFA giao cho Đội Công binh. Máy xúc, máy san gạt, xe lu… và nhân lực được sử dụng hết công suất. Abyei chỉ có 2 tuyến đường chính, tuy nhiên số lượng đường nhánh lại hơn gấp nhiều lần, len lỏi vào tận sâu cộng đồng dân cư. Sự xuất hiện của những “cỗ máy khổng lồ” khiến nhiều người e ngại. Nhưng chẳng biết từ bao giờ, chỉ cần màu cờ và hai tiếng Việt Nam được vang lên, thứ chúng tôi nhận lại là nụ cười, cái bắt tay và hai tiếng “Việt Nam, good!”. Sự giúp đỡ từ người dân bản địa đã góp phần giúp công việc đạt năng suất bất ngờ chỉ sau 3 tháng hành động.

Đường đã hoàn thành! Chúng tôi bắt tay ngay vào xây dựng các lớp học. Đề bài khó giải quyết nhất lúc này là “sử dụng vật liệu gì” để thi công. Chính vì xung đột, nghèo đói và tình trạng tranh chấp ở Abyei, khiến việc tìm kiếm vật tư xây dựng, sửa chữa nhà cửa là một thách thức lớn. Đơn cử, nếu mua một con dê chỉ phải trả từ 10 đến 20 USD, thì mua một bao xi măng mất tới 35 USD. Trên thực tế, dù là có tiền, cũng không phải lúc nào cũng mua được những vật dụng để xây dựng ở mảnh đất đầy bất ổn này.

Sau bao cố gắng, Đội Công binh đã tận dụng vật liệu thừa từ các công trình xây dựng của Phái bộ, đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ từ chính các thành viên trong đội mua bán vật tư tại địa phương. Nhờ nỗ lực không ngừng, với tinh thần, trách nhiệm cao nhất, xuất phát từ “trái tim”, đến nay, Đội đã xây dựng được 10 lớp học, 3 bếp ăn, 2 phòng đọc sách cho các trường. Đặc biệt, tổ chức dạy học, dạy tiếng Việt và tổ chức chiếu phim hoạt hình hàng tuần cho các em học sinh; vận động các nhà hảo tâm trong nước quyên góp đồ dùng, dụng cụ học tập, sách, vở tặng các em.

Abyei với những túp lều tranh nhỏ bé, xập xệ, giờ đây xuất hiện thêm những phòng học chắc chắn, luôn vang tiếng trẻ em học bài, bất chấp giao tranh vũ trang có thể xảy ra bất kỳ lúc nào. Với những việc làm thiết thực giúp đỡ người dân Abyei, chẳng hề bất ngờ khi câu nói “Xin chào” bằng tiếng Việt được nghe thấy nhiều ở nơi đây.

Ở đâu có bộ đội, ở đó có công tác dân vận. Thực tế này được minh chứng rõ nét bằng việc từ giữa năm 2022, khi Đội Công binh số 1 được triển khai tới Abyei, tiếp tục được kế thừa cho các Thê đội 2 và 3, công tác dân vận được triển khai thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả bằng những việc làm cụ thể, đi vào đời sống dân sinh. Từ việc nâng cấp đường, khoan giếng lấy nước sinh hoạt, xây nhà bàn giao cho người dân… là những việc làm thường xuyên của lực lượng Gìn giữ hòa bình Việt Nam hỗ trợ cộng đồng địa phương.

Ở Việt Nam, những việc trên không khó đối với một đơn vị quân đội. Còn ở Abyei, thì đó là thành quả của những nỗ lực không mệt mỏi vì cuộc sống tốt đẹp hơn của người dân. Các cuộc xung đột vũ trang diễn ra triền miên hơn 10 năm qua đẩy dòng người tị nạn dồn về Abyei, nơi cũng có những mâu thuẫn sắc tộc, xung đột vũ trang của riêng mình. Bởi thế, đối với người dân địa phương, việc có được một túp nhà truyền thống để trú nắng mưa, dù bên trong không có vật dụng gì, đã là điều vô cùng quý giá. Họ có niềm mong ước về một cuộc sống ổn định, hòa bình, trẻ em được đến trường. Nhờ có sự giúp đỡ thiết thực của lực lượng “mũ nồi xanh” Việt Nam, cuộc sống của người dân nơi đây đã vơi đi nhiều cơ cực.

Gần dân, hiểu dân, giúp dân với cả tấm lòng nhân ái thì ắt người dân sẽ yêu quý. Thế nên, tiếng Việt đang dần được phổ biến ở Abyei. Đi quanh khu vực Đội Công binh Việt Nam đóng quân có thể sẽ nghe được đâu đó giọng trẻ con ê a hát “Bà ơi bà, cháu yêu bà lắm. Tóc bà trắng, màu trắng như mây…” mà ngỡ như đang ở một miền quê nào đó tại Việt Nam. Hay đến một góc chợ mới Abyei cũng có thể dễ dàng bắt gặp những người bán hàng nơi đây đang chào bán  “bắp”, “tim”, “gà”, “bò”, “dê”… và nói giá cả “5 nghìn”, “10 nghìn”, “được”, “không”… như đang ở một phiên chợ của Việt Nam. Tất cả những điều đó là kết quả của quá trình tiếp xúc, trao đổi với người dân của chính những người lính “mũ nồi xanh” Việt Nam tại Phái bộ UNISFA. Mỗi khi gặp bộ đội Việt Nam, người dân nơi đây đều niềm nở chào đón bằng nụ cười và cử chỉ thân thiện như những người bạn thân thiết của họ.

Chẳng thế mà ngay trước khi ra về, ngài Nyinkwany Aguer Bol, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Abyei khẳng định: “Ở đây, Liên hợp quốc là UNISFA, còn Việt Nam là Liên hợp quốc với cả trái tim”. Hay trong một cuộc trò chuyện với ngài Thị trưởng khu vực Abyei, ông Mading Anyag đã xúc động nói rằng: “Abyei là nơi có 9 bộ tộc cùng sinh sống và Việt Nam đã trở thành bộ tộc số 10 của Abyei”.

Khi người dân Abyei hiểu được lòng nhân ái của những người lính “mũ nồi xanh” Việt Nam qua những hành động cụ thể, ở một địa bàn đầy khắc nghiệt, hiểm nguy, xa Tổ quốc và người thân, hình ảnh cao đẹp Bộ đội Cụ Hồ vẫn luôn tỏa sáng…