Phan Xích-“Hùm xám Liên Bắc”
Đồng chí Phan Xích sinh ngày 23/12/1923, quê ở xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội. Anh là Huyện đội phó huyện đội Liên Bắc (gồm Đan Phượng và Hoài Đức), người chỉ huy quân sự mưu trí, dũng cảm, lập được nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc, làm cho giặc Pháp nhiều phen khiếp vía, gọi là “Hùm xám Liên Bắc”.
Anh hùng LLVT nhân dân Phan Xích ( bên phải)
Hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “….Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp, cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước…”, đồng chí Phan Xích cùng với LLVT và nhân dân địa phương đã ngày đêm góp sức tham gia xây dựng làng kháng chiến ở tiểu khu Gối (gồm xã Tân Hội và Tân Lập, huyện Đan Phượng). Theo đó, đào hệ thống hầm hào xung quanh xã, dựa vào những lũy tre làng để làm vọng gác và công sự chiến đấu. Cổng làng, cổng xóm được gia cố vững chắc, tường nhà, vách ngăn được đục thông. Tất cả tạo nên một công sự trận địa liên hoàn, vừa dễ phòng thủ, vừa dễ tiến công chia cắt, tiêu diệt địch. Đối với lực lượng vũ trang, đồng chí Phan Xích đặc biệt chú trọng đến công tác huấn luyện SSCĐ, để lực lượng này giỏi về kỹ, chiến thuật, thuần thục cách đánh du kích, lấy yếu đánh mạnh, lấy ít địch nhiều, biết sử dụng vũ khí thô sơ để tiêu diệt quân địch có vũ khí hiện đại.
Với tài chỉ huy mưu trí của mình, đồng chí Phan Xích đã cùng đồng đội tổ chức nhiều trận đánh táo bạo, đạt hiệu suất chiến đấu cao. Tiêu biểu là trận chiến đấu chống càn của giặc Pháp vào Tân Hội cuối tháng 8 năm 1948. Nắm chắc ý đồ của địch, các tổ du kích tổ chức bố trí các bãi mìn khắp nơi. Quân Pháp đi đến đâu, cũng vấp phải sự chiến đấu ngoan cường của dân quân du kích và bộ đội địa phương. Tiếng súng, mìn, lựu đạn của quân ta vang lên dồn dập làm địch bị thương vong nhiều. Sau 3 ngày tấn công vào “làng chiến đấu”, giặc Pháp không thể thực hiện được âm mưu “cất vó” LLVT ta. Chúng điên cuồng đốt cháy hơn 100 nóc nhà, rồi rút quân. Trong trận chiến đấu ngoan cường này, ta đã tiêu diệt 92 tên địch, làm cho giặc hoang mang, lo sợ, giảm sút ý chí chiến đấu.
Dũng cảm, mưu trí trong chỉ huy LLVT, đồng chí Phan Xích còn táo bạo trong thực hiện “Tề gian, diệt ác”. Ngày 28/10/1948, khi đang hoạt động ở xã An Thượng, huyện Hoài Đức, anh nhận được tin báo có tên quan hai Pháp là đồn trưởng bốt Thanh Quang, một kẻ khét tiếng gian ác, đang đạp xe trên đê sông Đáy. Anh nhanh chóng đến vị trí, ẩn mình ở cổng làng dưới chân đê chờ thời cơ tiêu diệt tên ác ôn này. Không may, việc bị bại lộ, vừa lúc anh quật ngã được tên quan hai Pháp thì giặc ở bốt kéo đến bủa vây. Phan Xích lập tức dùng giao găm kết liễu tên quan hai, rồi nhặt gạch ném vào đội hình địch. Tưởng anh quăng lựu đạn, địch nằm rạp xuống. Biết không phải lựu đạn, địch xông lên ý định bắt sống Phan Xích, nhưng anh đã nhanh trí dùng súng ngắn tiêu diệt 2 tên, trước khi bị chúng bắn hy sinh.
Với thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu, năm 2010, đồng chí Phan Xích được Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam truy tặng danh hiệu cao quý Anh hùng LLVT Nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.
Vũ Xuân
