Ga Hàng Cỏ- Chứng nhân lịch sử của Hà Nội
Ga Hàng Cỏ (nay là ga Hà Nội) do người Pháp xây dựng từ cuối thế kỷ 19, được đưa vào khai thác từ năm 1902. Trải qua 114 năm thăng trầm lịch sử, ga Hàng Cỏ luôn đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc cũng như quá trình phát triển của ngành đường sắt Việt Nam.
Ga Hà Nội.
Từ khi được đưa vào sử dụng, trong khoảng thời gian gần một nửa thế kỷ, ga Hàng Cỏ đã phải chứng kiến những ngày tháng đau buồn của dân tộc ta, qua những chuyến tàu chở xác chết đói, những cảnh đàn áp người dân của thực dân Pháp và phát xít Nhật. Chỉ đến khi Cách mạng Tháng Tám thành công, ga Hàng Cỏ mới rung mình chuyển động trong công cuộc đánh đuổi giặc ngoại xâm, giành độc lập về cho đất nước.
Ngày 20/12/1946, Toàn quốc kháng chiến, tại Nhà ga đã diễn ra cuộc chiến đấu ác liệt giữa tự vệ khu ga với giặc Pháp. Sáng hôm sau, một cánh quân địch từ trong thành kéo ra, qua cửa Nam, tiến về ga Hàng Cỏ nhưng chúng đã bị những toa xe lửa lật đổ làm chướng ngại vật, không thể tiếp tục di chuyển; cùng lúc đó, tự vệ ga và tự vệ phố Hàng Lọng (nay là đường Lê Duẩn) xuất kích, đánh tạt sườn, tiêu diệt 15 tên, phá hủy 1 xe tăng, 2 ô tô vận tải. Bên cạnh những trận đánh ác liệt, bộ đội và tự vệ của ta còn vận động công nhân Ga Hàng Cỏ tổ chức nhiều cuộc đấu tranh như: đình công đòi tăng lương, không làm thêm giờ, không vận chuyển vũ khí đạn dược, quân lính của Pháp đi đàn áp nhân dân ta … Những cuộc đấu tranh đó đều giành được kết quả tích cực, buộc thực dân Pháp dần dần phải nhượng bộ. 10/10/1954, Thủ đô Hà Nội được giải phóng, quân ta tiếp quản toàn bộ khu vực ga Hàng Cỏ nhanh chóng tổ chức đón đoàn tàu chở cán bộ, bộ đội từ Văn Điển vào nội thành an toàn. Chiều cùng ngày, những tên giặc Pháp xâm lược cuối cùng đã rút khỏi Thủ đô.
Ngày 05/8/1964, vin vào “Sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, đế quốc Mỹ dùng không quân tiến hành chiến tranh phá hoại, “leo thang” đánh phá ra miền Bắc. Mặc dù mức độ đánh phá của máy bay địch vô cùng ác liệt nhưng cán bộ công nhân viên ga Hàng Cỏ vẫn kiên cường bám trụ vị trí, đảm bảo mạch máu giao thông, chi viện cho tiền tuyến. Đội tự vệ của ga được thành lập ngay từ ngày đầu cuộc chiến tranh phá hoại, phối hợp với các lực lượng xung quanh, tạo thành trận địa phòng không đánh máy bay tầm thấp. Đây cũng là lực lượng xung kích trong công tác cứu nạn, khắc phục hậu quả sau những trận ném bom ác liệt. Với quyết tâm bám trụ vị trí để làm việc, bất chấp nguy hiểm, hy sinh, trong suốt thời chiến, Ga Hàng Cỏ đã tổ chức đón, tiễn và lập hàng triệu lượt hành khách, xếp dỡ hơn 10 triệu tấn hàng hóa, trong đó chủ yếu là lương thực, khí tài quân sự cho tiền tuyến, góp phần vào chiến công chung của quân dân Hà Nội và cả nước đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.
Miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, ga Hàng Cỏ dần dần được tu sửa, nâng cấp và được đổi tên thành ga Hà Nội vào năm 1976. Ngày 31/12/1976, chuyến tàu đầu tiên thông tuyến xe lửa Bắc-Nam sau 30 năm gián đoạn lăn bánh mang theo niềm vui, sự phấn khởi của nhân dân cả nước. Với những đóng góp to lớn đó, cán bộ công nhân viên của ga đã được Đảng và Nhà nước trao tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” (năm 2005) do có thành tích xuất sắc trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước và nhiều phần thưởng cao quý khác.
Những năm gần đây, được sự chỉ đạo của lãnh đạo các cấp, sự phối hợp có hiệu quả của các đơn vị hữu quan, ga Hà Nội liên tục đạt được những thành tích đáng tự hào, sản xuất kinh doanh liên tục tăng về sản lượng và doanh thu, chất lượng phục vụ khách hàng ngày một nâng cao, tạo cho hành khách cảm thấy thoải mái, yên tâm khi đến ga để đi tàu. Ban CHQS Chi nhánh khai thác đường sắt Hà Nội biên chế gồm một Khẩu đội súng máy 14,5mm, do thường xuyên làm tốt công tác quản lý, huấn luyện nên trong Hội thao lực lượng dân quân tự vệ quận Hoàn Kiếm năm 2016, lực lượng tự vệ chi nhánh khai thác đường sắt Hà Nội đã đạt được những kết quả tích cực như: Giải 3 toàn đoàn khối tự vệ, giải 3 cá nhân nội dung bắn súng AK bài 1, giải 3 nội dung 3 môn quân sự phối hợp. Hy vọng rằng, trong thời gian tới, lực lượng tự vệ chi nhánh sẽ tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng trong những năm tháng chiến tranh để luôn là đơn vị tự vệ vững mạnh, chất lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Luân Phạm
