Con đường mang tên danh sĩ Ngô Thì Nhậm

QPTĐ-Trong cuốn sách "Chủ nghĩa Mác và văn hóa Việt Nam”, Tổng Bí thư Trường Chinh xếp Ngô Thì Nhậm “vào hàng ngũ những thiên tài mãi mãi là những ngôi sao sáng trên bầu trời Việt Nam làm vẻ vang cho giống nòi”. Ông hội tụ đầy đủ những phẩm chất của một người trí thức lỗi lạc; có những cống hiến rất lớn cho dân tộc trên mọi lĩnh vực. Để ghi nhớ công ơn của ông, nhiều địa phương đã đặt tên Ngô Thì Nhậm cho nhiều tuyến đường. Trong bài viết, tác giả muốn nhắc đến tuyến đường thuộc quận Hà Đông, Hà Nội.

Một góc đường Ngô Thì Nhậm.

Con đường Ngô Thì Nhậm

Tuyến đường khởi đầu đường Quang Trung cắt qua đường Nguyễn Viết Xuân tới cầu Chùa Ngòi nối sang đường Ngô Quyền. Đường thuộc trung tâm quận, có chiều dài khoảng 500m, rộng 10m. Dọc tuyến đường là điểm tọa lạc khá nhiều cơ quan, trụ sở hành chính như: Nhà thi đấu quận, Trụ sở tiếp công dân Trung ương Đảng & Nhà nước, Trụ sở Công an quận Hà Đông, Chung cư CT1 và CT2 Ngô Thì Nhậm... Do tập trung nhiều dân cư và các đại lý, cửa hàng, siêu thị mini và là huyết mạch của quận nên hoạt động kinh doanh ở đây suốt từ sáng sớm đến tối khuya đều rất nhộn nhịp, đáp ứng tốt nhất nhu cầu thiết yếu của người dân.

Dự kiến tới đây, khi tuyến đường Ngô Thì Nhậm kéo dài qua Khu đô thị Dương Nội (tuyến đường khớp nối qua Khu đô thị Văn Khê, cắt trục Tố Hữu, trong tương lai sẽ kết nối với khu vực Mỹ Đình) khi được hoàn thành quy hoạch, sẽ góp phần giảm tải lưu lượng giao thông cho tuyến đường Tố Hữu, kết nối thuận tiện với trung tâm hành chính-kinh tế Mỹ Đình; tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế khu vực phía Tây Hà Nội.

Ngôi sao sáng trên bầu trời 

Ngô Thì Nhậm sinh ngày 25-10-1746, tự là Hy Doãn, hiệu là Đạt Hiên. Ông mất ngày 9-3-1803, là danh sĩ đời Hậu Lê-Tây Sơn. Ông xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn học ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây (nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội). Ông đỗ Giải nguyên năm 1768, đỗ Tiến sĩ năm 1775; làm quan dưới thời Lê-Trịnh, khi triều đình lộn xộn ông đã bỏ về quê ở ẩn, viết sách.

Năm 1771, ông hoàn thành quyển Hải Đông chí lược, nghiên cứu mọi mặt về lịch sử và đời sống của vùng Hải Dương. Năm 1775, Ngô Thì Nhậm đi thi hội, đỗ thứ năm hàng Tiến sĩ đệ tam giáp, được bổ Cấp sự trung bộ Hộ. Năm 1776, được thăng Giám sát ngự sử đạo Sơn Nam, rồi thăng Đốc đồng trấn Kinh Bắc, năm sau lại kiêm luôn Đốc đồng Thái Nguyên. Năm 1779, ông chuyển sang làm Hiệu thư ở tòa Đông Các.

Năm 1782, Trịnh Sâm mất, kiêu binh phế Trịnh Cán, lập Trịnh Tông lên ngôi chúa. Thấy tình hình Thăng Long phức tạp, ông về quê vùng Sơn Nam sống 6 năm. Sau đó, ông đến với Nguyễn Huệ.

Vua Quang Trung phong Ngô Thì Nhậm là Tả thị lang bộ Lại, nghĩa là phụ trách toàn bộ công việc tổ chức và cán bộ trong nội bộ của mình. Ngô Thì Nhậm là người đã soạn “Chiếu cầu hiền” cho vua Quang Trung để chiêu hiền mộ sĩ. Bài “Chiếu cầu hiền” sau này được đánh giá rất cao.

Không chỉ vậy, Ngô Thì Nhậm còn là một nhà giỏi sách lược. Cuối năm Mậu Thân (1788) do vua Lê Chiêu Thống cầu viện, 29 vạn quân Thanh kéo sang Đại Việt, với chiêu bài diệt Tây Sơn dựng lại nhà Lê, ông có kế lui binh về giữ phòng tuyến Tam Điệp-Biện Sơn (Ninh Bình). Cuộc rút quân về Tam Điệp là một sách lược kiệt xuất nói lên trình độ mưu trí và cực kỳ sáng tạo của Ngô Thì Nhậm. 

Năm 1790 , vua Quang Trung giao cho Ngô Thì Nhậm giữ chức Binh bộ thượng thư... Ông làm quan dưới triều vua Quang Trung được 5 năm thì vua mất. 

Trong tình hình phức tạp và suy thoái của nhà Tây Sơn, Nguyễn Ánh sau khi chiếm lại miền Nam, đã kéo quân ra Bắc, tiêu diệt triều đại Tây Sơn. Ngô Thì Nhậm, Phan Huy Ích và một số viên quan triều Tây Sơn thì bị đánh bằng roi tại Văn Miếu năm 1803. Sau trận đánh đòn, ông về nhà mất ngày 9-3-1803. 

Trong 57 năm cuộc đời, Ngô Thì Nhậm đã có nhiều đóng góp lớn lao vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, chống quân Thanh xâm lược và có nhiều công lao xuất sắc vào công cuộc bảo vệ, xây dựng đất nước dưới triều đại Quang Trung.

Hiền Mỹ