Con trâu nơi đầu cọ vẽ

QPTĐ-Họa sĩ Lê Trí Dũng được mệnh danh là họa sĩ của 12 con giáp, vì từ năm 1977 đến nay, năm nào, ông cũng vẽ một bộ tranh con vật theo vòng Hoa giáp nhân dịp Xuân mới. Con vật đầu tiên họa sĩ vẽ là con ngựa vì năm 1978 là năm Mậu Ngọ, đó cũng là thời điểm ông bắt đầu tìm hiểu về Ngũ hành, Kinh dịch và đến nay ông đã vẽ tổng số hàng ngàn bức tranh về đề tài này. Năm 2021 cũng vậy, họa sĩ Trí Dũng vẽ tranh trâu để chúc phúc cho bản thân và mọi người có một năm Tân Sửu thành công như câu nói của cha ông: “Con trâu là đầu cơ nghiệp”. Trong dịp đầu năm mới, phóng viên Báo Quốc phòng Thủ đô đã có cuộc trò chuyện với họa sĩ Trí Dũng trong phòng vẽ ấm cúng của ông về đề tài này.

Họa sĩ Lê Trí Dũng với hình tượng con trâu Tân Sửu.

Phóng viên: Tại sao họa sĩ lại chọn 12 con giáp là một mảng đề tài chính trong sự nghiệp hội họa của mình và tranh con trâu cho năm mới Tân Sửu đã được ông bắt đầu vẽ từ thời gian nào trong năm cũ? 

Hs Lê Trí Dũng: 12 con giáp-vòng vận hành của Thập nhị chi. Tại sao lại bắt đầu bằng con chuột bé tí, kết thúc là con lợn ủn ỉn? Tại sao lại vắng bóng những con vật dũng mãnh của rừng xanh? Những điều đó vẫn là một bí ẩn của nhân loại và rất hấp dẫn đối với tôi nên năm nào tôi cũng vẽ, nó cũng giống như một báo hiệu là Xuân đã về, Tết sắp đến.  

Tôi thích nhất là vẽ ngựa, riêng ngựa đã phải có đến 3.000 bức với nhiều chất liệu như giấy dó, giấy xuyến chỉ, thậm chí vẽ cả trong sổ tay và bìa carton. Tuy nhiên, mỗi con giáp lại có những câu chuyện khác nhau khi vẽ. Ví dụ, dưới góc nhìn hội họa có 4 con vật khó vẽ nhất là chuột, rắn, khỉ và dê. Khó vì thứ nhất hình thể chúng không đẹp, thứ hai ý nghĩa đời sống không lành nhưng bắt tay vào vẽ thì “ý mẹ đẻ ý con” nên tôi vẫn vẽ được. Tôi thường lấy ý tưởng từ quan niệm của các cụ khi vẽ con giáp như “Mèo đến nhà thì khó, chó đến nhà thì sang” khi vẽ con chó hay hình ảnh lợn âm dương tượng trưng cho mùa màng bội thu, con đàn cháu đống trong tranh Đông Hồ… 

Với tranh con trâu năm nay, tôi lấy ý tưởng “Con trâu là đầu cơ nghiệp” là gốc, bắt đầu vẽ khoảng 3 tháng trước và hiện đã có gần 20 bức. Trong đó chủ yếu khắc họa một chú trâu với sắc thái ý nghĩa khác nhau trong từng tác phẩm nhưng cũng có một bức tổng hợp 12 con giáp và con trâu là chủ đạo, ở trung tâm bố cục. Tôi không xác định chính xác mình sẽ vẽ bao nhiêu bức cho bộ tranh này, còn ý tưởng thì còn vẽ thôi, thậm chí kể cả lúc đó đã sau Tết Nguyên đán.

Phóng viên: Họa sĩ có thể giới thiệu kỹ hơn về hình ảnh con trâu trong tranh Tết của mình và thông điệp gửi gắm trong đó?

Hs Lê Trí Dũng: Nếu như khi vẽ tranh đề tài chiến tranh cách mạng, tôi luôn đau đáu về đồng đội thì khi vẽ tranh con giáp, tôi thấy thanh thản và vui sướng lắm. Con trâu được tôi vẽ bằng chất liệu dân gian là màu vẽ trên giấy dó, bìa vân đậm màu sắc truyền thống dân tộc, với những đường nét mạnh, dứt khoát thể hiện con trâu khỏe khoắn và vạm vỡ. Kèm theo đó là các biểu tượng của mùa Xuân như mặt trời rực rỡ, hoa đào thắm nở, cây cỏ tươi tốt.   

Trên mình trâu thường có xoáy âm dương hoặc những họa tiết thổ cẩm đặc trưng của các dân tộc thiểu số Việt Nam. Tôi cũng chọn vẽ những dáng trâu thong thả với ước mong nhàn nhã hoặc trâu đang nằm nghỉ ngơi sau buổi cày. Bên cạnh đó là dáng trâu bay và trâu húc để biểu thị sức mạnh. Qua những bức tranh này, tôi muốn chúc phúc cho bản thân, gia đình và gửi đến những người yêu hội họa một thông điệp vui vui và ý nghĩa: Năm con trâu cứ chăm chỉ cày như trâu đi rồi sẽ gặt được thành quả mong muốn, sẽ được thong thả và nhàn nhã như trâu lúc nghiệp ngơi…(cười)

Phóng viên: Tết đã đến rất gần, những người yêu hội họa nói chung và yêu tranh Tết của họa sĩ nói riêng đã đón nhận bộ tranh trâu năm nay như thế nào khi ông giới thiệu với công chúng?

 Hs Lê Trí Dũng: Tranh của tôi có phong cách rất lễ hội, màu sắc xanh, đen, đỏ, vàng đủ cả lại nhỏ xinh, dân dã như một bức tranh Đông Hồ, chứa đựng trong đó luôn là mơ ước về ấm no, hạnh phúc, điều mà ai cũng mơ ước trong năm mới nên mọi người rất thích, đối với cả những nhà sưu tập hội họa chuyên nghiệp cũng như người bình thường. Năm nay, do Covid-19 và lý do cá nhân tôi không tham gia triển lãm tranh Tết như mọi năm nhưng nhờ các phương tiện kết nối của thời đại công nghệ như facebook, zalo… tranh của tôi vẫn được nhiều người biết đến. Mọi người tìm mua tranh trâu của tôi về treo trong nhà hoặc tặng cho người thân, bạn bè trân quý như một món quà Tết mang lại may mắn. Điều này khiến tôi rất vui và cũng là động lực để tôi tiếp tục sáng tác đề tài con giáp trong những mùa Xuân tới. Nhân đây, tôi chúc tất cả mọi người và Báo Quốc phòng Thủ đô một năm con trâu đầy khí thế sung mãn để quyết tâm lao động và sáng tạo. 

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn họa sĩ đã chia sẻ với Báo Quốc phòng Thủ đô. Chúc họa sĩ và gia đình năm mới an khang, thịnh vượng! 

Trúc Anh (thực hiện)