Tổ quốc lâm nguy, cả nước bước vào thời chiến

Với dã tâm quay trở lại thống trị Đông Dương, xâm lược nước ta một lần nữa, thực dân Pháp bội ước Hiệp định Sơ bộ ngày 06/3/1946 và Tạm ước ngày 14/9/1946, ráo riết tăng cường lực lượng (đến tháng 11/1946, số quân của chúng đã lên tới 10 vạn) lần lượt đổ bộ trái phép vào Đà Nẵng, Đồ Sơn, Cát Bà, đánh chiếm Hải Phòng (27/11/1946), Lạng Sơn và chuẩn bị kế hoạch đánh chiếm vào cơ quan đầu não của ta ở Thủ đô Hà Nội.

Nhân dân Thủ đô triển khai hệ thống vật cản chặn đường tiến công của quân Pháp tháng 12/1946.

Tại Hà Nội, từ đầu tháng 12/1946, quân Pháp liên tiếp gây xung đột với công an và tự vệ của ta. Ngày 17/12 chúng cho quân bắn đại bác và súng cối vào khu phố Hàng Bún, chiếm trụ sở Bộ Tài chính và một số cơ quan khác của ta. Ngày 18/12/1946, chúng hỗn xược gửi tối hậu thư buộc Chính phủ ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu và giao quyền kiểm soát Thủ đô cho chúng.

Như vậy, trước những vi phạm các hiệp định trắng trợn của thực dân Pháp, đến ngày 18/12/1946, cuộc kháng chiến từ cục bộ bắt đầu từ Nam bộ ngày 23/9/1945 đã lan ra khắp nước. Nhân dân ta chỉ có một con đường là cầm vũ khí kháng chiến để bảo vệ độc lập, tự do.

Ngày 18 và 19/12/1946, Hội nghị mở rộng Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp khẩn cấp ở làng Vạn Phúc, Hà Đông quyết định phát động cả nước kháng chiến và chỉ ra đường lối kháng chiến lâu dài. 9 giờ tối ngày 19/12/1946 bản Mệnh lệnh toàn quốc kháng chiến được phát trên Đài tiếng nói Việt Nam: “Bọn thực dân Pháp đã bội ước. Chúng liên tiếp tấn công Thủ đô Hà Nội. Quân đội, dân quân du kích toàn quốc hãy nhất tề đứng lên giết giặc cứu nước”.

Trước đó, Tổng chỉ huy Võ Nguyên Giáp hạ mệnh lệnh cho lực lượng vũ trang: “Giờ chiến đấu đã đến!”. Tổng chỉ huy quân đội ta chính thức phát lệnh cho các chiến trường nổ súng đồng loạt vào 20 giờ ngày 19/12/1946.

Để vạch trần dã tâm xâm lược của thực dân Pháp, nêu lên ý chí sắt đá, quyết kháng chiến đến cùng của dân tộc ta, đồng thời chỉ ra những nét cơ bản về đường lối kháng chiến lâu dài, toàn dân, toàn diện và khẳng định kháng chiến nhất định thắng lợi, đêm 19/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết và tới Đài phát thanh đọc Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến và được phát đi ngày 20/12/1946.

Đáp lời kêu gọi của Đảng, của Bác, cả dân tộc ta siết chặt đội ngũ, mài sắc ý chí chiến đấu, đứng lên chiến đấu với tinh thần sẵn sàng hy sinh tất cả cho Tổ quốc độc lập, tự do, vững niềm tin vào thắng lợi cuối cùng.

Ngay trong đêm 19/12/1946 quân và dân Thủ đô Hà Nội đã nổ súng mở đầu cuộc kháng chiến của nhân dân cả nước chống thực dân Pháp xâm lược. Tiếng súng của Hà Nội trong đêm 19/12/1946 đồng thời là hiệu lệnh kháng chiến toàn quốc.

Ngày 21/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh lại gửi thư cho dân chúng Việt Nam, dân chúng Pháp, dân chúng các nước đồng minh.

 “Hỡi đồng bào!

Cuộc kháng chiến rất lâu dài và đau khổ. Dù phải hy sinh bao nhiêu và thời gian kháng chiến đến bao giờ, chúng ta nhất định chiến đấu đến cùng, đến bao giờ nước Việt Nam được hoàn toàn độc lập và thống nhất. Chúng ta 20 triệu người chống lại 10 vạn thực dân. Cuộc thắng lợi của chúng ta rất được bảo đảm.

… Đồng bào Việt Nam!

Tổ quốc lâm nguy, chúng ta phải đứng dậy.

Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!

Kháng chiến thành công muôn năm!

Dân ta phải giữ nước ta,

Dân là con nước, nước là mẹ chung.

Hưởng ứng lời thiết tha của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi tới đồng bào cả nước, với tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, “Thà hy sinh tất cả chứ  nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, toàn thể dân tộc ra đã nhất tề đứng lên dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng và Hồ Chủ tịch bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ, lâu dài, anh dũng với niềm tin tưởng nhất định thắng lợi vẻ vang.

Thủ đô Hà Nội, nơi có Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh, là nơi thực dân Pháp có ý định đánh úp cơ quan đầu não và tiêu diệt lực lượng vũ trang của ta, đã trở thành chiến trường chính trong những ngày đầu kháng chiến toàn quốc. Sau đòn tiến công chủ động, đồng loạt và bất ngờ lúc 20 giờ ngày 19/12/1946, quân và dân Thủ đô tiếp tục triển khai thế trận chiến tranh nhân dân, toàn dân đánh giặc. Trải qua 60 ngày đêm chiến đấu kiên cường, anh dũng, sáng tạo, quân và dân Hà Nội hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ an toàn cho cơ quan đầu não tản cư, bảo đảm an toàn cho nhân dân; chuyển hàng ngàn tấn máy móc, vật tư ra An toàn khu, tạo tiềm lực ban đầu cho kháng chiến. Quân và dân Thủ đô đã đánh hàng trăm trận, làm tiêu hao nhiều sinh lực địch, giam chân chúng dài ngày trong Thành phố, tạo điều kiện để cả nước bước vào chiến tranh, triển khai thế trận chiến đấu lâu dài.

Phối hợp với Thủ đô Hà Nội, quân và dân các đô thị ở Bắc vĩ tuyến 16 cũng giành được thắng lợi quan trọng. Quân và dân Nam bộ, Nam Trung bộ và Tây Nguyên tiếp tục đẩy mạnh chiến tranh du kích, đánh phá kế hoạch bình định, kiềm chế không cho địch đưa lực lượng chi viện cho Trung bộ và Bắc bộ. Đồng thời, cùng với những cuộc chiến đấu trực tiếp với quân Pháp, chúng ta thực hiện cuộc tổng di chuyển các cơ quan, kho tàng, máy móc vào An toàn khu. Đến tháng 3/1947, các cơ quan của Trung ương Đảng, Chính phủ, Quân đội, Mặt trận đã được chuyển lên Việt Bắc an toàn. Việt Bắc trở thành Thủ đô của cuộc kháng chiến toàn quốc. Ở các địa phương cũng diễn ra việc di chuyển cơ quan vào các vùng nông thôn hoặc những nơi rừng núi, thiết lập hệ thống thông tin liên lạc giữa các địa phương và Trung ương ở Chiến khu Việt Bắc. Nhân dân các vùng có chiến sự cũng triệt để thi hành chính sách “vườn không nhà trống”, tản cư ra vùng tự do.

Chỉ sau một thời gian ngắn, mọi hoạt động của đất nước đã chuyển hướng theo hoàn cảnh thời chiến và phục vụ kháng chiến lâu dài. Cuộc chiến đấu oanh liệt, sáng tạo của quân, dân Thủ đô Hà Nội và của cả nước trong những ngày đầu Toàn quốc kháng chiến đã giáng một đòn mạnh vào chiến lược “đánh nhanh, thắng nhanh” và ý chí xâm lược của kẻ thù, làm tiền đề vững chắc cho những thắng lợi tiếp theo của cuộc kháng chiến.

Mộc Thanh